W Polsce działa już kilkanaście urzędów rzecznika. Poza tymi konstytucyjnymi – Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz Rzecznikiem Praw Dziecka, mamy też kilka urzędów innych rzeczników, w tym Rzecznika Finansowego czy Rzecznik Praw Pacjenta. Od 1 marca 2018 r. lista ta poszerzy się o Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Rzecznik ten będzie funkcjonował na podstawie przepisów ustawy wchodzącej w skład tzw. Konstytucji biznesu, tj. ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców.otwiera się w nowym oknie
Jakie zadania będzie miał ów nowy urząd? Otóż zgodnie z art. 1 Rzecznik
stoi na straży praw mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców, w szczególności poszanowania zasady wolności działalności gospodarczej, pogłębiania zaufania przedsiębiorców do władzy publicznej, bezstronności i równego traktowania, zrównoważonego rozwoju oraz zasady uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów przedsiębiorców.
Ustawa reguluje kto może być powołany do pełnienia tej funkcji i kto powołuje Rzecznika (Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki). Dla mnie istotne są raczej jego zadania. A wg projektu Rzecznik ma być instytucją, o charakterze gwaranta instytucjonalnego zasad i praw przyznanych przedsiębiorcom w ustawie Prawo przedsiębiorców. Autorzy projektu tak to ujęli:
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców ma stanowić podstawową instytucję wspierającą i monitorującą wdrażanie zasad „Konstytucji Biznesu” w praktyce. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców ma w szczególności działać na rzecz realizacji zasad: wolności działalności gospodarczej, pogłębiania zaufania przedsiębiorców do władzy publicznej, bezstronności i równego traktowania, zrównoważonego rozwoju oraz zasady uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów przedsiębiorców.
Rzecznik będzie miał stosunkowo szerokie uprawnienia, także procesowe. Do uprawień tych należeć będzie m.in. wnioskowanie o inicjatywę ustawodawczą, występowanie z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych (nowa instytucja, będziemy o niej pisać), występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskami w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów prawnych dotyczących działalności gospodarczej (bardzo cenne) czy wnoszenie skargi nadzwyczajnej do SN.
Swoje czynności Rzecznik będzie podejmował z urzędu lub na wniosek przedsiębiorcy albo organizacji zrzeszającej przedsiębiorców. Wszystkie organy, do których zwróci się Rzecznik, są obowiązane z nim współdziałać i udzielać mu pomocy (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi np. spraw niejawnych).
Rzecznik utworzy swoje Biuro, którego działanie ma nas kosztować około 18.000.000 zł rocznie.
Pierwszy Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorcówpowinien być powołany do końca sierpnia 2018 r.
Autorzy projektu uważają, że ustawa będzie miała pozytywny wpływ na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Czy tak będzie istotnie? Trudno powiedzieć. Wiele będzie zależało od pozycji „politycznej” Rzecznika i od osobistych przymiotów osoby pełniącej tej urząd. Z jednej bowiem strony Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców powinien monitorować działalność urzędów, z drugiej zaś strony to urzędnicy będą monitorować limity wydatków Rzecznika.
Niewątpliwie jednak cieszy mnie dostrzeżenie małych i średnich przedsiębiorców jako partnera dla władzy. Oby tylko Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców okazał się partnerem dla firm. I czy przedsiębiorcy będą chcieli współpracować z nowym Rzecznikiem?